05 oktober 2016

Heksen en heksenvervolging in Brabant

MIDDELRODE – In de zaal van Het Kölleke in Dorpshuis De Moerkoal aan de Driezeeg 20 in Middelrode wordt op initiatief van de Historische Vereniging Berlicum Middelrode (HVBM) op maandag 10 oktober om 20.00 uur een lezing over heksen en heksenvervolging in Brabant verzorgt door Drs. Jan Franken. De toegang is gratis maar een vrijwillige bijdrage na afloop wordt zeer gewaardeerd.
Zijn er nog heksen in Berlicum en Middelrode? Misschien wel als je daarbij denkt aan een oud vrouwtje met een lange puntneus op een bezemsteel? Nog niet zolang geleden was er een heks op basisschool De Kleine Beer en bij de schietvereniging De Rustige Schutters. Maar hoe zat dat vroeger? Vanouds zijn magie, experimenten, kruiden kennis en rituelen deel geweest van het alledaagse leven en bekend bij gewone mensen. Maar vanaf ongeveer 1450 gaan theologen en juristen zich ermee bemoeien. In die welvarende maar ook hardvochtige periode wordt magie ineens gezien als tovenarij, worden wijze kruiden vrouwtjes heksen en gaat men met martelingen de duivel bestrijden.
De inquisitie (een wreed huwelijk van theologie en juridisch gedoe) oefent vast voor de latere verbrandingen van ketters. Ook in onze streken zijn heel wat vrouwen èn mannen door vijanden of jaloerse buren beschuldigd. Dat gebeurde zowel in de stad (een voorbeeld uit Breda) als op het platteland (de Kempen en de Peel). Dat laatste was erger, want met een bijgelovige schout was je verloren.In het buitengebied kreeg je nauwelijks de kans om in hoger beroep te gaan. Ook mensen van aanzien werden soms beschuldigd. Die konden echter via vrienden een beroep doen op de Staten van Brabant en dat betekende altijd vrijspraak. In dat college zaten (toen) verstandige mannen. Bij hen was de eerste, verlichte kennis van de Renaissance aanwezig.Zowel katholicisme als protestantisme bleven tot in de 17de eeuw ketters vervolgen.

Maak eens kennis met een paar recepten van geneeskundige kruiden en luister eens naar ijselijke verhalen over de zogenaamde duivel aanbidders: Jan Franken laat met beeldmateriaal zien dat die praktijk ook in onze buurt speelde aan het eind van de middeleeuwen en het begin van de vroegmoderne tijd. Drs. Jan Franken was docent bij de lerarenopleidingen en bij het Hoger Onderwijs voor Ouderen (Brabant Academie) en hij geeft nog cursussen bij de KBO.
Hij noemt zich tegenwoordig als publicist graag heemkundige.

Foto's:


h