De veelvoorkomende Duitstalige achternaam Strauss is heel beroemd in de muzikale wereld. Er waren best veel muzikanten met deze naam, maar twee componisten werden het meest bekend. De eerste, Johann Strauss, de Oostenrijker, werd bekend als walskoning. De tweede, Richard Strauss, De Duitser – als symfoniekoning. Ze waren zeer verschillend, niet alleen in muzikale stijl, maar ook in levensstijl. Behalve de naam was er nog een ding dat hen verbond: ze waren beiden heel interessant voor de nazi’s …
Het leven van Johann Strauss (1825-1899) was net als een roman: de naam van zijn vader was ook Johann en hij was ook componist. Om verwarring te voorkomen, praten we nog steeds over “Johann Strauss-vader” en “Johann Strauss-zoon.” Maar laten we met de vader beginnen.
Hij is degene die het genre van de wals had vorm gegeven. Maar Strauss-vader was bekend niet alleen door zijn walsen, maar ook door zijn amoureuze avonturen. Zijn arme vrouw kreeg in 10 jaar, elk jaar een kind. Maar hij had een minnares die in hetzelfde huis woonde en met wie hij nog 7 kinderen kreeg! Dit feit was overal bekend, want Strauss-vader maakte geen geheim van zijn tweede relatie. Zijn vrouw voelde zich zeer vernederd. In deze sfeer groeide de jonge Johann op. En daarmee groeide de haat tegen zijn vader in de ziel van het kind…
De jongen had gezworen een beroemde componist te worden en betere walsen dan zijn vader te schrijven. Hij wilde de faam van zijn vader verduisteren. Of zijn haat of zijn talent zo groot was, wie weet het, maar in ieder geval werd hij heel snel bekend als een getalenteerde componist. Heel Wenen sprak over de jonge Strauss. Maar de Keizer vond zijn faam niet leuk, hij voelde dat de jonge Johann inbreuk probeert te maken op de carrière van zijn vader. Maar toen kreeg jonge Johann een uitnodiging van het Russische Tsarenhof. Hij werd uitgenodigd in Pavlovsk als dirigent en componist met een waarlijk koninklijke vergoeding.
Hij kwam terug naar Wenen als een beroemde componist en trouwde met een voormalige actrice, die 7 jaar ouder was dan hij en die 7 kinderen had! Zij werd voor hem een echte moeder, advocaat, impresario en zijn nanny. Hun hele gezinsleven was gebouwd op basis van de wensen en grillen van Johann. Deze idylle duurde 16 jaar. Strauss was op de top van zijn glorie, zijn droom werd een realiteit: hij werd de eerste walscomponist in Wenen. En toen, stierf plotseling zijn vrouw. Het leek erop dat Strauss zijn steun had verloren.
Maar tot verbazing van anderen, na slechts een maand was Johann weer getrouwd! Het was weer een actrice, maar jong en ijdel. De grijzende componist werd helemaal blind van liefde en hij merkte haar overspel niet op. Zijn zus vertelde hem de waarheid. Het was een ramp… maar de liefdevolle componist kon niet alleen zijn en hij trouwde voor de derde keer met een jonge weduwe. Opvallend is dat de achternaam van deze vrouw ook Strauss was! Ze herhaalde in het leven van Strauss de rol van zijn eerste vrouw en ze woonden gelukkig samen tot zijn dood. Strauss overleed aan een longontsteking. Heel Wenen kwam naar zijn begrafenis. Hij was officieel als Walskoning bekrond. Zijn muziek is uitgegroeid tot een symbool van liefde en van feest.
In 1938 werd Oostenrijk een deel van de Hitlers Duitsland. De nazi’s begonnen met de herziening van alle archieven en documenten om de zuiverheid van Arische bloed te controleren. Ze waren verbaasd toen ze ontdekten dat de voorouders van Johann Strauss Joden waren. Ze begrepen dat het onmogelijk was om zijn muziek te ontkennen, daarom hadden ze zijn documenten vervalst waarin Strauss zuiver Arisch was.
Dit is het verhaal over Johann Strauss, walskoning. Volgende keer zal ik jullie over Richard Strauss, symfoniekoning, vertellen.
Foto's:
