14 maart 2019

Excursie maakt werk waterschap duidelijker

SINT-MICHIELSGESTEL – Het jaartal 1995 wordt maar één keer door Jac Hendriks van Waterschap de Dommel genoemd. Toch heeft het project de Essche stroom, waar hij vandaag een excursie leidt, veel met dat jaar te maken. Grootschalige overstromingen, met onder meer een ondergelopen A2, maakten immers pijnlijk duidelijk dat het anders moest met het waterbeheer in ons land. Iets waarbij de waterschappen een grote rol spelen. In het zicht van de verkiezingen wil Hendriks laten zien welke keuzes een waterschap kan maken. En dat gaat tot aan subsidie voor een voedselbosje.

Door Wim Poels

De paraplu’s gaan open en dicht. Ondanks de voortdurend terugkerende korte buitjes zijn er toch zo’n twintig mensen afgekomen op de excursie over glibberig bemodderde paden met de dagelijks bestuurder – ‘zeg maar wethouder’. Hendriks is zelf weliswaar vertegenwoordiger van de partij Water Natuurlijk, maar stelt dat de wandeling vooral bedoeld is om in de praktijk te laten zien wat het waterschap eigenlijk doet. “We zijn al lang blij als mensen gaan stemmen”, verwijst de Botelaar naar de verkiezingen van 20 maart, tegelijkertijd met die van Provinciale Staten.

Beekherstel

Essche stroom is een beekherstelproject, net als dat rondom de Aa bij dat andere waterschap dat in de gemeente actief is, Aa en Maas. Lange tijd geleden is het riviertje gekanaliseerd, het werd een rechte stroom met aan twee kanten een al even rechte dijk. “Gevolg was dat het water met grote snelheid naar Den Bosch en de Maas stroomde. Daar zaten ze niet op ons water te wachten en tegelijkertijd daalt na een droogte als die van afgelopen jaar de grondwaterspiegel”, legt Hendriks uit.
Sinds drie jaar slingert het water weer als vanouds. De dijken zijn verlegd of zelfs helemaal weggehaald. Het water gaat veel minder snel richting Den Bosch en bij een hoge waterstand kan het gebied zelf veel opvangen.
“Het is goed voor de veiligheid”, noemt Hendriks een van de belangrijke taken van het waterschap, “maar ook voor de natuur. Zo houden we langer natte bossen en natte graslanden. Er is veel meer variatie. Op de ene plek is het zanderig aan het water, op de andere heb je steile oevers. Daardoor komen er veel meer dieren- en plantensoorten voor”, vervolgt hij.
Daarbij opereert het waterschap niet op eigen houtje. Zo moet de kwaliteit van het oppervlaktewater in 2027 aan Europese kaders voldoen. Zeker zo belangrijk is de provincie, die bijvoorbeeld de opdracht heeft gegeven om verdroging tegen te gaan. Bovendien is de Essche stroom onderdeel van het Brabants natuurnetwerk, dat zorgt voor de verbinding tussen de verschillende kleinere natuurgebieden.

Structuur

Gaandeweg leert Hendriks de deelnemers ook nog iets over de structuur van De Dommel. Aan het hoofd staat de watergraaf, de ‘burgemeester’ van het waterschap. In het geval van Aa en Maas heet die persoon een dijkgraaf, want dat waterschap heeft dijken aan de grote rivieren. Er is een algemeen bestuur (zoals lokaal de gemeenteraad), dat in het geval van De Dommel bestaat uit 30 mensen. Zeven daarvan worden aangewezen door verschillende stands- en belangenorganisaties, bijvoorbeeld uit de natuursector en de agrarische wereld. De verkiezingen gaan over de overige personen. Uit dit gezelschap wordt een dagelijks bestuur gekozen, de ‘wethouders’ met voltijds banen. Zij stemmen gewoon mee over hun voorstellen, ze blijven dus lid van het algemeen bestuur.

Kosten

Maar wat voor keuzes maakt zo’n waterschap dan? Corinne Aerdts uit Boxtel, zelf kandidaat, geeft een voorbeeld. “Er zijn partijen die vooral op de kosten letten en vinden dat er geen cent bij moet komen.” Al vraagt ze zichzelf af of dat wel realistisch is. Een waterschap is bijvoorbeeld ook verantwoordelijk voor de waterzuivering. “En we vinden tegenwoordig steeds meer vreemde stofjes in het rioolwater. Die zullen we eruit moeten halen en daarvoor moeten we investeren”, meent ze.
Hendriks geeft aan het eind van de wandeling nog een voorbeeld. Niet ver van de oevers ligt een voedselbosje. Het ligt op een stukje grond van 0,8 hectare, eigendom van het waterschap. Dat subsidieert het project ook. “Kale zandgrond houdt het water nauwelijks vast. Dat lukt wel als er organisch materiaal in zit. Een voedselbos zou daar geschikt voor kunnen zijn”, legt hij uit. “Er was best discussie over onze rol als waterschap hierin”, erkent Hendriks, “maar het ging om een bescheiden bedrag.” Het project kwam er in samenwerking met de HAS in Den Bosch en er wordt volop onderzoek gedaan naar de effecten van het voedselbosje.

Niet populair

De kandidaten erkennen dat de waterschapsverkiezingen niet bepaald de meest populaire volksraadpleging vormen. “Het waterschap is ook helemaal niet zichtbaar in de dorpen”, probeert een van de deelnemers aan de excursie een verklaring te vinden. “We doen er toch alles aan om ons werk bekend te laten worden”, wijst Aerdts onder meer op de borden bij het project. “Ik heb gewerkt in Rotterdam. Dat is een stad meters onder de zeespiegel, maar zelfs daar leeft het niet. De mensen hebben er kennelijk vertrouwen in. Misschien doen we ons werk wel te goed.”
Weet je nog niet waar je op gaat stemmen? Op mijnstem.nl vind je stemwijzers voor zowel de verkiezingen voor Provinciale Staten als die van de verschillende waterschappen.

Excursie aan de Essche stroom

Foto's:


0