22 juli 2021

Bert Heijmans geniet nog altijd van het leven

DEN DUNGEN – Hoe hij zo oud is geworden? Bert Heijmans maakt er een grap van. “Ik ben geboren in het ziekenhuis in Den Bosch, met de keizerssnee. Ja, toen al. Dus destijds heb ik niks geleden.” ‘Toen al’, dat was in 1925. Eerder dit jaar vierde Bert dus zijn 96e verjaardag. Thuis, in Den Dungen.

Door Wim Poels

Grote katholieke gezinnen, die zag je in die tijd veel. Bij de familie Heijmans aan de Spurkstraat – op een steenworp van de grens met Berlicum – viel het mee. Ze waren thuis met drie jongens, waarvan Bert de oudste was. Vader en moeder runden een klein boerenbedrijf. In vergelijking met de agrarische ondernemers van nu stelde het niet veel voor. Precies kan Bert het zich niet meer herinneren. “Maar we hadden een stuk of vier melkkoeien, wat jongvee en we verbouwden wat gewassen.” Destijds kon je daar gewoon van leven.
Drie keer ging je op zondag naar de kerk. De scholen werden geleid door geestelijken. Daar kon het er streng aan toegaan. “Ooit wel te streng”, vindt Bert. Zo herinnert hij zich die keer dat hij op de Jozefschool dringend naar het toilet moest. “Maar ik durfde het niet te vragen, juist omdat ze zo streng waren. En dus plaste ik in mijn broek.” Voor straf werd Bert flink met een liniaal op zijn vingers getikt.

Anders dan tegenwoordig, was het in de jaren veertig niet vanzelfsprekend dat je na de lagere school meer opleiding volgde. De Dungenaar volgde nog wel een cursus landbouwkunde en werkte ongeveer tot zijn dertigste op de ouderlijke boerderij. “Maar ja, uiteindelijk konden we daar niet met drie broers boer worden. Daarom ging ik werken bij de Gruyter in Den Bosch, bij de expeditie. Later werd het Spar en ook daar heb ik nog negen jaar gewerkt.” Dat hij iets anders moest zoeken, vond hij geen probleem. “Zeker achteraf niet. De boeren hebben het in al die jaren steeds moeilijker gekregen.”
Tussendoor kwam ook nog eens die andere zware tijd. Bert was vijftien toen de oorlog uitbrak. Voor zover de Dungenaar zich kan herinneren ging het leven op de ouderlijke boerderij grotendeels gewoon door. Ja, in de buurt ging een boerenbedrijf in vlammen op. En ergens in de buurt zaten Duitsers. Aan de andere kant van het dorp, bij de brug, is wel degelijk gevochten. Maar aan de Spurkstraat merkten ze daar niet zoveel van.

Pas toen de oorlog was afgelopen, werd Bert als dienstplichtige onder de wapenen geroepen. Een jaar lang zat hij op de kazerne in Venlo. Ons land rolde van de ene strijd in de andere: uitzending naar Nederlands Indië dreigde. Bert had er weinig zin in en het lukte hem om, met een briefje van de dokter, voorlopig afgekeurd te worden. Tot inzet overzee is het nooit gekomen. Bert is er heel blij mee. “Ik kan me niet voorstellen dat ik als dienstplichtige iemand dood had moeten schieten. Natuurlijk heeft niet iedereen hetzelfde meegemaakt, maar er zijn verschrikkelijke verhalen”, zegt de Dungenaar nu. Verhalen die hij meestal leest in de krant of ziet op televisie. Want het valt hem op dat de veteranen zelf, ook zijn vrienden die wel moesten gaan, nauwelijks iets loslaten over die periode. Ondertussen ontmoette Bert wel zijn Mien (van der Steen), met wie hij vier kinderen zou krijgen. Mien overleed zeven jaar geleden.

Je zou denken dat het Den Dungen van zijn jeugd nauwelijks nog lijkt op het dorp nu. En natuurlijk die veranderingen zijn er. Vroeger kende Bert het halve dorp, tegenwoordig is dat veel minder. “Het was kleiner, er waren veel meer winkels. Maar eigenlijk vind ik het dorp niet zoveel veranderd. De mensen zijn nog altijd gemoedelijk.” En, getuige de iPad op zijn tafel, weet Bert ook met zijn tijd mee te gaan. Misschien heeft dat het hem gemakkelijker gemaakt.

Hij is het dorp altijd trouw gebleven. Op een korte periode van drie jaar na dan. Het toenmalige bejaardenhuis werd gesloopt om plaats te maken voor Litserborg, Bert en Mien werden in De Herven ondergebracht. “Het lag mooi in het groen, er was het nodige te doen vanuit Den Bosch. Den Dungen was ons niet vergeten. Ook vanuit die kant kwam er bijvoorbeeld muziek. Het was er eigenlijk best gezellig.” En passant pikte Bert nog een hoogtepunt mee: bij een bezoek van het koninklijk paar ontmoette hij de kersverse koningin Máxima. Hoe dat was? “Ik heb mijn handen drie weken niet gewassen”, zet hij met een lach.
Tegenwoordig woont Bert in Litserborg, in een appartement met uitzicht op het plein ervoor. Van daaraf kan hij bijna zijn oude kleuterschool zien, de Blauwe Scholk ligt net om het hoekje verscholen. Bert pakt een fotoboek. ‘Bewaarschool rond 1930’ is het bijschrift bij een van de oude beelden. De jongens en meisjes zijn opvallend net gekleed, achter de groep (die gewoon achter lessenaars zit), staat een non in habijt ogenschijnlijk streng toe te kijken. Bert wijst zichzelf aan. “Er zijn er niet veel meer over”, stelt hij mijmerend vast.
Want ja, 96 is een leeftijd die maar weinig mensen bereiken. Zo’n twintig jaar geleden kreeg Bert een hersenbloeding en sindsdien is hij eenzijdig verlamd. Maar met wat thuishulp, een scootmobiel en flink wat doorzettingsvermogen wist hij zich, ook na de dood van Mien nog prima te redden. “Er zijn veel ongemakken op deze leeftijd. Ik ben bijvoorbeeld al vaak gevallen. Maar ik heb geen hekel aan oud worden.” Want er zijn nog zoveel dingen waar Bert van geniet. Zoals het moment dat hij rond carnaval bij de dagbesteding – waar hij zelf vaak aan meedoet – in de ton stond. Het ging hem goed af, en bij de herinnering begint hij weer glunderend moppen te vertellen. Ook simpele dingen maken het leven mooi. De middag na het gesprek wil Bert op zijn scootmobiel kersen gaan halen bij een kraampje in Sint-Michielsgestel. Van zulke reisje kan hij echt genieten.

De gemeente Sint-Michielsgestel bestaat in 2021 25 jaar. Weekblad de Brug maakt in samenwerking met de gemeente Sint-Michielsgestel daarom een serie van 25 portretten van gewone inwoners, die een bijzondere band met het getal 25 hebben.
Deze week aflevering 11: Dungenaar Bert Heijmans is geboren in ‘25.
Heb jij een speciale relatie met het getal 25? Stuur een mailtje naar smg25@janenjanmedia.nl en misschien word jij in deze rubriek geportretteerd. Deelnemers krijgen een vergroting van hun door Jan Zandee gemaakte portretfoto cadeau.

Foto's:


0