Sommige dingen zijn van alle tijden. Dat besefte ik eens te meer toen we op de laatste dag van 2016 naar de middagvoorstelling van Soldaat van Oranje togen.
‘Indrukwekkend’. ‘Fenomenaal’. ‘Meer dan een musical’… De afgelopen jaren buitelden de lovende recensies over elkaar heen. Hoog tijd dus dat we met eigen ogen gingen kijken of Soldaat van Oranje inderdaad de moeder van alle musicals is.
Met de sfeer in de voormalige vliegtuighangaar van vliegveld Valkenburg zat het alvast goed. De zaal zat afgeladen vol en stemmige feesttenues lieten vermoeden dat menigeen dit de perfecte opwarmer vond voor de oliebollen en champagne later die avond. Naast mij zat een oudere dame die de voorstelling voor de tweede keer bezocht. ‘Ze had de ellende van de oorlog meegemaakt,’ vertelde ze. Telkens als vliegtuigen op de brede theaterschermen de zaal bombardeerden, kromp ze in elkaar. ‘Ik herinner me dit maar te goed,’ zegde ze stilletjes.
Ik moet eerlijk toegeven: Soldaat van Oranje maakte inderdaad een grote indruk. Alle acteurs zijn goed bij stem, maar dat is uiteraard geen verrassing. Dat ze rolvast zijn, evenmin. Het systeem van de draaiende theaterzaal is een sublieme vondst die de beleving een extra dimensie meegeeft. De sets zijn bovendien levensecht. Je hoort als het ware het zeewater klotsen tegen de steiger op het strand van Scheveningen. En de taxiënde Dakota die Wilhelmina terugbrengt naar Nederland, brengt bij mijn buurvrouw ongetwijfeld meer helende herinneringen naar boven.
Maar het meest onder de indruk was ik van het oeroude verhaal dat sinds het ontstaan van de mensheid, onveranderd generatie na generatie typeert. Het verhaal van onderdrukt worden en moedig weerstand bieden. Van verraad en trouw. Van meeheulen en durven uitstijgen boven de massa. Ik ga me niet bezondigen aan een analyse van het hedendaagse politieke klimaat. Te veel amateurpsychologen en -analisten grijpen immers al elk denkbaar forum aan om hun (on)wijsheden te spuien over wat was en komen zal. Maar één ding weet ik wel: er zullen altijd mannen en vrouwen zijn die zwichten voor de lokroep van macht. Net als er altijd protagonisten zullen zijn die met gevaar voor eigen leven hun nek durven uitsteken omdat ze geloven dat er nog normen en waarden zijn. Mannen en vrouwen die proberen het verschil te maken. Hoe klein dat ook mag zijn. Veel kleine verschillen maken echter dat verliezers uiteindelijk winnaars en winnaars uiteindelijk verliezers worden. Moed is gelukkig van alle tijden, maar laten we het vooral niet verwarren met ‘een luide keel opzetten en inhoudsloze slogans slaken‘. Want ook dat is jammer genoeg van alle tijden…
Soldaat van Oranje deed beseffen dat niets ooit voorbij is…
Gerda Baeyens
Foto's:
